Trong lúc cơ quan thẩm quyền xem xét để có thêm Xe gom rác và nhiều chủ đầu tư chung tay vào lĩnh vực xử lý chất thải rắn sinh hoạt và nước bẩn sinh hoạt thì điều cần làm ngay là tái thiết lại kỷ cương trong công cuộc xây dựng đô thị và quản lý đô thị, mà quan điểm quan trọng là bồi đắp ý thức trách nhiệm tuân thủ pháp luật của người dân. Nếu không làm được điều này, thì e rằng, mọi công sức của chính quyền vì một Hà Nội trong lành bằng Xe gom rác sẽ không có thể thành sự thực.
Nhiều vệ đường, bờ ruộng bị biến thành bãi tập kết rác gây ô nhiễm môi trường.
Việc thu gom rác cũng gây… ô nhiễm môi trường!
Rác thải luôn là vấn đề với các đô thị lớn và thu gom, xử lý rác thải không phải là câu chuyện riêng của Hà Nội. Tuy nhiên, với một đô thị hơn 10 triệu dân, mỗi ngày thải ra tới 5.600 tấn rác, trong khi việc thu gom, xử lý vẫn còn nhiều bất cập thì đây quả là vấn đề. Rõ ràng, việc thu gom rác bằng Xe gom rác 500l vừa cồng kềnh, vừa lạc hậu đã hình thành các điểm tập kết rác không chỉ làm mất mỹ quan đô thị, gây mất an toàn giao thông mà còn hiệu quả thấp và tạo ra những điểm ô nhiễm môi trường ngay trong các khu vực dân cư. Và một thực tế vẫn thường xuyên diễn ra bất chấp các quy định là nhiều điểm “cẩu rác” tập trung, Xe gom rác tập kết nhiều hơn quy định (5 xe), không phủ bạt che chắn, không tưới rửa, vệ sinh kịp thời…
Vì sao bức tranh thu gom rác vẫn mãi cảnh khổ (!?) liên hoàn như vậy? Theo Giám đốc Sở Xây dựng Lê Văn Dục, phí vệ sinh thấp chưa đủ để đơn vị thu gom tự cân đối; cùng với đó, ý thức người dân chưa cao nên việc duy trì vệ sinh môi trường vô cùng vất vả. Công nhân làm đi, làm lại vẫn không hết rác, không đáp ứng được yêu cầu… Vấn đề nữa là các quận nội thành không có trạm trung chuyển rác. Rác được đưa gom bằng các xe thu gom rác và được đưa thẳng từ điểm “cẩu rác” đến khu xử lý, làm tăng kinh phí vận chuyển, phát tán mùi, nước rỉ rác ra môi trường. Bình quân mỗi ngày, Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn (Sóc Sơn) tiếp nhận 4.000 tấn rác, nhưng phần lớn xử lý bằng phương pháp chôn lấp. Phương pháp này lãng phí rất lớn quỹ đất, gia tăng áp lực lên cơ sở hạ tầng. Trong khi đó ở khu vực ngoại thành, việc thu gom xử lý rác thải cũng có không ít vấn đề, nơi thu gom rồi chôn lấp một cách thủ công, nơi đốt rác một cách tùy tiện ở đầu làng cuối xóm và chuyện bờ ruộng này, vệ đường nọ bất ngờ bị biến thành bãi rác cũng không hiếm…
Ở góc độ trực tiếp tổ chức hoạt động đầy “gian khổ” này, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Dịch vụ môi trường Thăng Long Nguyễn Phúc Thành lý giải: Phương tiện là vấn đề mấu chốt để làm tốt việc thu gom rác. Ông Thành tính toán, mỗi ngày các quận nội thành thu gom hàng nghìn tấn rác bởi các Xe gom rác trong vòng từ 19h đến 22h, nếu không cơ giới hóa, không đầu tư phương tiện, ùn ứ rác thải sẽ dẫn đến ô nhiễm môi trường. Ông Nguyễn Phúc Thành đề xuất đưa công nghệ vào quy trình quản lý để phân loại rác thải, góp phần giảm thiểu chi phí ngân sách. “Chúng ta phải bảo đảm rằng, rác sinh hoạt của người dân thì ngân sách thành phố chi trả, còn rác từ cơ sở kinh doanh thì phải do những hộ này chi trả. Việc này phải được quản lý bằng phần mềm điều hành online” – ông Thành nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ngay cả khi ngân sách thành phố chi trả thì cũng phải gỡ cho được một thực tế bất cập mà như ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND huyện Phú Xuyên cho biết: Hiện tại về thu phí, thành phố có quy định là 3.000 đồng đối với ngoại thành, nhưng thực tế, một số xã thông qua HĐND xã đồng ý để tăng phí lên 5.000 đồng mới đủ chi phí. Vì thế, huyện đề xuất với thành phố nghiên cứu và có một quy định chung trong việc thu phí như thế nào để đỡ cho việc HĐND xã phải có biểu quyết, thống nhất thu chung trên địa bàn huyện…
